Gepubliceerd op 28-05-2024

Het lijkt misschien logisch dat een werknemer alleen betaald wordt wanneer hij daadwerkelijk arbeid verricht. Echter, ons rechtssysteem bepaalt dat een werknemer in principe recht heeft op loon, zelfs als hij niet aan het werk is.

Het Nederlands arbeidsrecht hanteert de algemene regel: “geen arbeid, wel loon, tenzij…”. Dit betekent dat een werknemer normaal gesproken recht heeft op doorbetaling van zijn loon, zelfs als hij geen arbeid verricht. Als voorwaarde geldt wel dat de werknemer geen arbeid verricht door een oorzaak die in redelijkheid voor rekening van de werkgever behoort te komen.

Het burgerlijk wetboek kent één belangrijke uitzondering op deze hoofdregel. In de eerste zes maanden van de arbeidsovereenkomst mogen werkgever en werknemer namelijk schriftelijk afspreken dat de werknemer geen loon ontvangt als hij geen arbeid verricht. Het gaat in de praktijk dan vaak om een oproepcontract of om een min-max contract. Echter, bij een nieuwe overeenkomst na deze zes maanden mag deze uitzondering niet opnieuw worden opgenomen.

Zoals aangegeven, geldt als basisprincipe dat een werknemer recht heeft op loon ongeacht of er werk wordt verricht. Maar wat essentieel is, is de oorzaak van het niet-werken en wie hier verantwoordelijk voor is. Het is aan de werkgever om aan te tonen dat een oorzaak niet voor rekening en risico van het bedrijf zou moeten komen.

Normale bedrijfsrisico’s, zoals storingen of het hebben van onvoldoende werk, vallen binnen de risicosfeer van de werkgever. Maar wat is de regel bij een schorsing van een werknemer die zich verwijtbaar heeft gedragen en wat als een werknemer zijn terugvlucht mist en niet op tijd terug is van zijn vakantie?

In 2003 heeft de Hoge Raad in een richtinggevend arrest aangeven dat een werknemer ook bij een schorsing of op non-actiefstelling toch recht heeft op loondoorbetaling. Zelfs als de werkgever een goede reden had voor de schorsing en als de werknemer daar zelf schuld aan had, is het volgens de Hoge Raad de verantwoordelijkheid van de werkgever om het loon door te blijven betalen. Dit komt doordat het de werkgever is, die ervoor kiest om de werknemer te schorsen.

Als een werknemer na een vakantie zijn terugvlucht mist, ligt dit volledig in de risicosfeer van de werknemer en komt dit voor zijn eigen rekening. De werknemer heeft in dit geval dus geen recht op loondoorbetaling (tenzij hij besluit extra vakantie-uren op te nemen).

Wilt u meer informatie over wanneer een werknemer toch recht heeft op loon terwijl hij niet werkt? Neem dan contact met ons op, wij adviseren u graag. U kunt ons bereiken op info@dtpersoneelsadvies.nl of op 073-5510886.